ORDU
MESUDİYE İLÇE MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
Ocak Ayı ÖGEP Faaliyetleri
Hz. Muhammed'in (s.a.v.) eğitim anlayışı ve eğitim metotları konusunda ÖGEP faaliyeti gerçekleştirildi. KONU/EYLEM: Hz Muhammed'in(s.a.v.) Eğitim Anlayışı ve Eğitim Metotları Hz. Muhammed' in (s.a.v.) eğitici ve öğretici bir peygamber olmasına bağlı olarak kendisine indirilen ilahi bilgileri insanlara ulaştırmak, onları vahyin öğretilerine davet etmek ve vahyin mesajlarını insanlara öğretmenin yanında, her konuda model davranışlar sergileyen örnek bir şahsiyet olmak gibi uygulamaya dayalı sorumlulukları da vardır. Başka bir deyişle öğrettiği bilgileri kişisel yaşantısıyla desteklemesi, bunların tutum ve kalıcı davranışa dönüşmesini sağlaması onun temel görevleri arasındadır. Nitekim Hz. Muhammed'in (s.a.v.) (bütün faaliyet ve uygulamalarında "muallim" vasfının etkilerini görmek mümkündür. Muallim, bilen öğreten, etkileyen ve örnek olan insandır. O, vahiyle bilgilenmiş, bildiklerine inanıp onları içselleştirmiş, bizzat yaşamış olduğu muhtevayı eğitim-öğretim konusu yapmıştır. Buna bağlı olarak o, mihrapta, minberde, evde, çarşı-pazarda vb. her yerde, herkesi, her zaman ve her vesileyle eğiten bir eğitimci olarak bütün yönleriyle hayatın içinde, canlı bir şahsiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, Hz. Muhammed'in (s.a.v.) eğitim-öğretim faaliyetleri esnasında bağlı kaldığı ilkeleri ve uyguladığı metotları inceleyip ortaya koymayı daha da önemli hale getirmektedir. Hz. Muhammed'in (s.a.v.) eğitim ve öğretime dair faaliyetlerini geniş bir çerçevede düşünmek gerekir. Çünkü o, sadece belirli kişilere veya özel bir gruba ders veren klasik bir eğitimci değildir. Bunun çok ötesinde toplumda her yaştan, her kesiminden insanla muhatap olmuştur. Böylesine geniş, farklı unsurları ve renkleri ihtiva eden bir çevreyle karşı karşıya olsa da Hz. Muhammed'in (s.a.v.) eğitim-öğretimle ilgili uygulamalarının tamamının pedagojik esaslara dayandığını net olarak söylemek mümkündür. Hz. Muhammed'in (s.a.v.) eğitim-öğretim uygulamaları bütünüyle incelendiği zaman onun muhataplarını eğitirken bazı eğitim metotlarından istifade ettiği görülür. Bu metotlar şu şekildedir: 1- Anlatım Metodu: Hz. Muhammed 'in (s.a.v.) anlatım metoduyla ilgili uygulamaları yer, zaman, şahıs ve konulara göre değişiklik arz etmektedir. O, konuşmalarında kısa ve özlü mesajlar vermeye özen göstermiş; sözü uzatıp abartmayı tenkit etmiş; kendisini az ve öz söz söyleyen birisi olarak tarif etmiştir. 2-Soru-Cevap Metodu: Hz. Muhammed (s.a.v.), soru sormayı teşvik etmiş, soru-cevap metodunu geniş bir tarzda ve bütün boyutlarıyla kullanmıştır. Hemen hemen her ortamda değişik sorulara muhatap olan Hz. Muhammed (s.a.v.) bu soruların hiçbirini geri çevirmemiştir. 3-Tartışma (İstişare): Metodu: Eğitimde önemli bir metot olan tartışma metodu, tarafların sürece etkin katılımını sağlayan bir metottur. Hz. Muhammed (s.a.v.), kendisine vahiyle bildirilmemiş olan konularda kendi görüşünü mutlak doğru olarak görmemiş, meseleleri daima ashabıyla tartışıp fikir paylaşımında bulunmuştur. 4- Örnek Verme (Temsil) Metodu: Temsil metodu, Hz. Muhammed'in(s.a.v.) eğitim-öğretim modelinde önemli bir konumdadır. Anlatımlarında çoğu zaman doğrudan ifadeler kullanmış, bunun yanında insanların gördükleri, tattıkları, hissedip tutabildikleri şeyleri örnek getirerek misallerin çoğunu yakın çevreden seçmiştir. Bu sayede muhatapların meseleleri anlamaları daha kolay hale gelmiştir. 5- Kıssa Metodu: Kıssa metodu, anlatım kolaylığı sağlaması; edebî tasvire imkân vermesi; akla, duyulara ve duygulara aynı anda hitap edebilmesi; muhatabın alâkasını uyanık tutması gibi birçok özelliğiyle İslam eğitiminin vazgeçilmez metotlarından olup hem ayetlerde hem de Hz. Muhammed'in (s.a.v.) uygulamalarında yerini almıştır. Hz. Muhammed (s.a.v.) birçok olay, olgu ve değeri anlatırken kıssa metodundan yararlanmıştır. 6- Model Sunma (Yaşayarak Öğretme) Metodu: İnsanlar, kazandıkları davranış özelliklerini sadece klasik ve edimsel koşullanma yoluyla değil aynı zamanda model alma yoluyla da öğrenebilmektedir. Bu yüzden eğitimciler, modelsiz eğitimin tam olamayacağına dikkat çekmişlerdir. Hz. Muhammed'in(s.a.v.) eğitim-öğretim metotlarının en önde gelenlerinden birisi de yaşamı, iyi halleri, model davranışları yoluyla yaparak ve yaşayarak / uygulamalı öğretmek olmuştur. O, bir şey emrettiğinde bunu ilk önce kendisi yapar, ardından insanlar bunu örnek alır ve O'nda gördükleri gibi yaparlardı. 7- Özendirme-Sakındırma Metodu: Hz. Muhammed(s.a.v.), yapılmasını istediği hayırlı şeylere teşvik için özel gayret sarf etmiştir. Bunu yaparken hayırlı işlerin sevabını zikredip sağlayacağı faydalara dikkat çekmiş, yasaklarla ilgili olarak da azabı ve kötü neticeyi hatırlatıp ikazlarda bulunmuştur. Teşvik ve sakındırma arasında daima dengeli bir yol izleyip itidali gözeten Hz. Muhammed (s.a.v.), muhataplarını sadece korkutarak nefret ettirip uzaklaştırmadığı gibi sadece teşvik ederek tembelliğe de sevk etmemiştir. 8-Öğütle İkna Metodu: Hz. Muhammed(s.a.v.) öğütle muhataplarını ikna etme metodunu kullanmış, bu metodu kullanırken ölüm ve hastalık halini hatırlatma, ahiret ve hesap gününü hatırlatma gibi motivelerden yararlanmış; kişinin, dostunun öğütlerinden etkilenebileceğini, bu nedenle dost seçiminde dikkatli olunmasını istemiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.), öğüt verirken muhataplarına son derece nazik davranmış, tatlı bir dil, yumuşak bir üslûp kullanmıştır.
02.03.2022 15:35 87
